Στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας εξετάστηκαν σήμερα Τρίτη, 22 Μαΐου οι μαθητές των ημερήσιων και εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (Επαγγελματικά Λύκεια Ομάδα Α')
Οι αρετές του λόγου είναι το θέμα της Έκθεσης στο οποίο εξετάζονται σήμερα πρώτη μέρα των Πανελλαδικών εξετάσεων οι μαθητών των Επαγγελματικών Λυκείων. Το κείμενο είναι του Ε.Π. Παπανούτσου, του 2003, με τίτλο "Οι δρόμοι της ζωής" - Εκδ. Νόηση, Αθήνα, σελ. 121-123 (Διασκευή)
Διαβάστε τις λύσεις από το φροντιστήριο «ΣΠΟΥΔΗ» και δείτε τα θέματα στα οποία εξετάστηκαν οι περίπου 22.000 υποψήφιοι και τις προτεινόμενες απαντήσεις.
Διαβάστε αναλυτικά τα θέματα.
ΚΕΙΜΕΝΟ
ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι οι αρχαίοι Έλληνες με την ίδια λέξη, τη διεθνή σήμερα λέξη «λόγος», ονόμαζαν τη σκέψη και την ομιλία. Και τα δύο πάνε μαζί, όπως αναφέρει ο Πλάτωνας στο έργο του «Σοφιστής».
Δεν είναι καθόλου άστοχο το λεγόμενο ότι ο καλύτερος τρόπος να χαρακτηρίσεις έναν άνθρωπο, είναι να προσέξεις πώς εκφράζεται, πώς μιλεί και πώς γράφει. Εκείνος που έχει ξεκαθαρισμένες και τακτοποιημένες τις σκέψεις του εκφράζεται καθαρά και με τάξη, είτε για σοβαρά και δύσκολα πράγματα μιλεί, είτε γράφει για απλά και εύκολα θέματα της καθημερινής ζωής. Όσο και να προσπαθεί κανείς να κρύψει ή να καλύψει τα κενά των γνώσεών του, ο λόγος του τον αποκαλύπτει. Μια ξαφνική φράση ή μια περιπλεγμένη πρόταση θα τον προδώσει. Ό,τι προπάντων δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο, είναι η διανοητική φτώχεια, ή η αναφομοίωτη μάθηση. Ο κούφιος και παιδαριώδης λόγος (προφορικός ή γραπτός) τα φέρνει στην επιφάνεια.
Κακώς ισχυρίζονται οι θιγόμενοι ότι τους αδικούμε, όταν κρίνουμε τον εσωτερικό κόσμο τους από την εκφραστική τους πενία. «Τα έχω στο νου μου» λένε «αλλά δεν μπορώ να τα διατυπώσω, γιατί μου λείπει η πείρα ή το θάρρος». Το «αν και πώς» τα διατυπώνουν μαρτυρεί το «αν και πώς» τα έχουν στο νου τους. Δεν κινείται σε άλλο επίπεδο ο νους, και σε άλλο η γλώσσα. Του ίδιου ρολογιού δείχτες είναι και ο ένας και η άλλη.
Και τι χρειάζεται στον άνθρωπο, για να σκέπτεται και να εκφράζεται καθαρά και με τάξη; Το καλό εγκεφαλικό κύτταρο, θα απαντήσει ο ένας. Η καλή εκπαίδευση, θα ισχυριστεί ο άλλος. Η ταπεινή μου γνώμη είναι: και τα δύο. Ασφαλώς τα διανοητικά προσόντα, όπως και τις σωματικές ιδιότητες, τα οφείλουμε κατά κύριο λόγο στις βιολογικές καταβολές μας. Δεν αποδίδει όμως αυτό το φυσικό κεφάλαιο, εάν δεν αξιοποιηθεί με την καθοδήγηση και την άσκηση, με μία λέξη: με την αγωγή που θα δεχτούμε ή θα επιβάλλουμε στον εαυτό μας από τα τρυφερά μας χρόνια.
Εκείνοι που τα ρίχνουν όλα στην κληρονομικότητα, απαλείφουν αυθαίρετα έναν παράγοντα, που έχει αναμφισβήτητη και κάποτε αποφασιστική σημασία για τη διάπλαση2 της προσωπικότητάς μας: τον παράγοντα «αγωγή» (ανατροφή, εκπαίδευση, άσκηση), που μας παρέχουν εκείνοι που μας ανέθρεψαν και μας εκπαίδευσαν, είτε πρόσωπα είναι αυτοί (γονιοί, δάσκαλοι, φίλοι) είτε απρόσωποι θεσμοί (διοίκηση, δικαιοσύνη, εκκλησία, σχολείο, επάγγελμα κ.λπ.).
Ε.Π. Παπανούτσου, 2003, Οι δρόμοι της ζωής,
Εκδ. Νόηση, Αθήνα, σελ. 121-123 (Διασκευή)
πενία = φτώχεια
διάπλαση= διαμόρφωση
Α1.Να γράψετε την περίληψη του κειμένου, που σας δόθηκε, χωρίς δικά σας σχόλια (60-80 λέξεις).
Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 60-80 λέξεων το περιεχόμενο της παρακάτω περιόδου: «Δεν είναι καθόλου άστοχο το λεγόμενο ότι ο καλύτερος τρόπος να χαρακτηρίσεις έναν άνθρωπο, είναι να προσέξεις πώς εκφράζεται, πώς μιλεί και πώς γράφει».
Μονάδες 15
Β2. Ποιον τρόπο πειθούς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο του κειμένου;
Μονάδες 5
Β3.α. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις: εκφράζεται, θάρρος, κύριο, αποφασιστική, παρέχουν. (Μον. 5)
β. Να γράψετε από ένα αντώνυμο για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις: άστοχο, κρύψει, φτώχεια, σωματικές, φυσικό. (Μον. 5)
Μονάδες 10
Β4. Να δώσετε έναν πλαγιότιτλο για την τελευταία παράγραφο του κειμένου.
Μονάδες 5
Γ1. Πολλές φορές οι νέοι χρησιμοποιούν ένα δικό τους, ξεχωριστό, τρόπο γλωσσικής επικοινωνίας. Σε ένα άρθρο (400-500 λέξεις), που θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα του σχολείου σας, να διατυπώσετε τις απόψεις σας σχετικά με τους λόγους για τους οποίους οι νέοι χρησιμοποιούν με αυτόν τον τρόπο τη γλώσσα, καθώς και τους παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν στην καλλιέργεια της γλώσσας των νέων σήμερα.
Μονάδες 40
Α1.
Ο συγγραφέας πραγματεύεται τη σχέση του λόγου με την προσωπικότητα του ανθρώπου. Αρχικά υποστηρίζει πως η ομιλία ενός ανθρώπου αποκαλύπτει το χαρακτήρα του. Στη συνέχεια αντιτίθεται σε όσους ισχυρίζονται πως η λεκτική αδυναμία δεν σχετίζεται με την πνευματική αδυναμία, δηλώνοντας πως η γλώσσα αντικατοπτρίζει τον τρόπο σκέψης. Παράλληλα συμπληρώνει πως η σωστή χρήση της γλώσσας απορρέει από την πνευματική ικανότητα του ανθρώπου και από την παιδεία του. Τελειώνοντας τονίζει το ρόλο της παιδείας στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ανθρώπου.
Β1.Ο τρόπος της έκφρασης, προφορικής και γραπτής, είναι συνάρτηση του τρόπου σκέψης και θεώρησης του κόσμου. Κάθε άνθρωπος με το λόγο του αποτυπώνει την άποψή του για τη ζωή, όπως αυτή έχει αποκρυσταλλωθεί από τις εμπειρίες του και την αγωγή που έχει δεχτεί. Άρα η έκφρασή του αποτυπώνει τόσο το διανοητικό όσο και τον ψυχικό του κόσμο, είναι δηλαδή ενδεικτική του χαρακτήρα του και της
προσωπικότητάς του.
Β2.Ο τρόπος πειθούς που αξιοποιεί ο συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο του
κειμένου είναι:
Επίκληση στην Αυθεντία με χαρακτηριστικό μέσο πειθούς την αναφορά ονόματος
αυθεντίας: «… όπως αναφέρει ο Πλάτωνας στο έργο του ΄΄Σοφιστής΄΄ …»
Β3. α. ΣΥΝΩΝΥΜΑ
εκφράζεται: μιλάει, εξωτερικεύει
θάρρος: τόλμη, παρρησία
κύριο: βασικό, ουσιαστικό, πρωτεύον
αποφασιστική: κυρίαρχη, σημαντική ,ουσιαστική, θεμελιακή, σπουδαία
παρέχουν: προσφέρουν, δίνουν
β. ΑΝΤΩΝΥΜΑ
άστοχο: εύστοχο, πετυχημένο, ακριβές
κρύψει: αποκαλύψει, φανερώσει, εκδηλώσει
σωματικές: πνευματικές
φυσικό: επίκτητο
Β4. Πλαγιότιτλος: «Η αγωγή βασικός παράγοντας διαμόρφωσης της
προσωπικότητας.»
Γ1.Επικοινωνιακό πλαίσιο: ΑΡΘΡΟ
ΤΙΤΛΟΣ: Η γλώσσα των νέων σήμερα
Πρόλογος
ΘΕΜΑ: Η Γλωσσική επικοινωνία των νέων
ΘΕΣΗ: Αίτια της ιδιαίτερης γλωσσικής επικοινωνίας των νέων και παράγοντες που
συμβάλλουν στην καλλιέργεια της γλώσσας σήμερα.
Κύριο μέρος
α. Αίτια για τα οποία οι νέοι χρησιμοποιούν ιδιαίτερο κώδικα επικοινωνίας:
η τάση της νέας γενιάς να διαμορφώνει έναν ιδιαίτερο κώδικα επικοινωνίας ο
οποίος θα διαφέρει από τον κώδικα που χρησιμοποιούν οι μεγαλύτεροι
είναι επιτακτική η ανάγκη των νέων να χρησιμοποιούν έναν γλωσσικό κώδικα
κοινό με τους συνομήλικούς τους και να εντάσσονται σε ομάδες με παρόμοιο
κώδικα έκφρασης
η πρόθεσή τους να εξοικονομούν χώρο, χρόνο και δυνάμεις σε μία εποχή όπου
επικρατεί η ταχύτητα και οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής
η έντονη και συχνή χρήση του διαδικτύου τούς οδηγεί στην υιοθέτηση ενός
γλωσσικού ιδιώματος –όπως αυτού των greeklish-
επικρατεί η αντίληψη ότι χρησιμοποιώντας ξεχωριστό γλωσσικό κώδικα είσαι
προοδευμένος, αφού είσαι μυημένος στις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις
οι νέες γενιές γνωρίζουν κατά βάση τη μηχανική επικοινωνία κι έτσι δεν είναι σε
θέση να αντιληφθούν την αξία της γλώσσας ως πλήρους επικοινωνιακού μέσου
συχνά ο τρόπος έκφρασής τους είναι αποτέλεσμα της γλωσσικής τους πενίας και
της αδυναμίας τους να εκφράσουν σωστά τις σκέψεις τους τόσο στον
προφορικό όσο και στο γραπτό λόγο
β. Παράγοντες που συμβάλλουν στην καλλιέργεια της γλώσσας των νέων σήμερα
είναι:
η εκπαίδευση με την αναβάθμιση του τρόπου διδασκαλίας των γλωσσικών
μαθημάτων
οι διανοούμενοι και οι πνευματικοί άνθρωποι με την παρουσία τους σε
εκδηλώσεις (ομιλίες, διαλέξεις, σεμινάρια) και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης
(κυρίως στην τηλεόραση)
ο τύπος με σχετικά άρθρα και επιφυλλίδες που θα αγγίζουν αντίστοιχα επίκαιρα
και διαχρονικά θέματα
το βιβλίο με τη στήριξη της κυκλοφορίας και της προώθησης ποιοτικών
εκδόσεων
η οικογένεια η οποία θα συμβάλλει στη δημιουργία και τη στήριξη του γνήσιου
και εποικοδομητικού διαλόγου
Επίλογος
Ο ιδιαίτερος τρόπος γλωσσικής επικοινωνίας των νέων είναι φαινόμενο που
συνδέεται άμεσα με την εποχή, τη φάση κοινωνικής εξέλιξης που διανύουμε.
Ωστόσο ανεξάρτητα από τη διαπίστωση των φαινομένων αυτό που επείγει και
προέχει είναι η καλλιέργεια της γλώσσας των νέων από όλους τους φορείς παιδείας
ώστε η όποια γλωσσική διαφοροποίηση παρουσιάζουν προς τους μεγαλύτερους να
είναι προϊόν επιλογής και όχι αποτέλεσμα γλωσσικής αδυναμίας.
Φιλολογικός κλάδος
Έφη Ριζά- Σκύφα
Έλσα Χατζήσαρη
Αγγελική Παπαϊωάννου
Δήμητρα Ταφίλη
Αρετή Μπάρλου
Αναρτήσεις
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου