Η σκοτεινή πλευρά της Apple

Παράλογοι εργασιακοί ρυθμοί εργασίας, αυτοκτονίες, ατυχήματα… Σιγά σιγά άρχισαν να ανοίγουν τα στόματα για τις μεσαιωνικές συνθήκες εργασίας στο εργοστάσιο της Foxconn στην Κίνα. Εκεί όπου κατασκευάζονται χιλιάδες προϊόντα της Apple, για να διοχετευθούν στη συνέχεια στις δυτικές αγορές. Πρώτα κάποιες έρευνες που είδαν το φως της δημοσιότητας, έπειτα η βιογραφία του ιδρυτή της Στιβ Τζομπς, πρόσφατα ένα δημοσίευμα-κόλαφος των «New York Times» και μέσα στον καταιγισμό των αποκαλύψεων και μία διάσημη ραδιοφωνική εκπομπή που αποσύρθηκε γιατί μετέδωσε ανακριβή στοιχεία. Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τι άλλο θα προκύψει – αν και τίποτε απ’ ό,τι φαίνεται δεν μπορεί να πλήξει τις πωλήσεις του νέου iPad 3, που ούτως ή άλλως κάνει θραύση.

ΦΙΑΣΚΟ. Οι αποκαλύψεις για την Apple ξεφυτρώνουν πλέον εδώ κι εκεί, σαν τα μανιτάρια. Και συχνά φτάνουν στην τερατολογία. Κάπως έτσι συνέβη και με την εκπομπή-φιάσκο του Αμερικανού Μάικ Ντέιζι τον περασμένο Ιανουάριο. Σε αυτήν ο ηθοποιός και συγγραφέας μετέφερε στους ακροατές τις εμπειρίες του από το ταξίδι του στην Κίνα και την επαφή του με κάποιους από τους εργαζομένους της προμηθεύτριας εταιρείας Foxconn – από τους 43.000 συνολικά. Μεταξύ άλλων, μιλούσε για ανήλικους εργάτες 13 ετών και για άλλους με κατεστραμμένα χέρια εξαιτίας των επαναλαμβανόμενων κινήσεων. Λίγες ημέρες αργότερα ο κινέζος μεταφραστής τον οποίο είχε προσλάβει ο Ντέιζι διέψευσε σχεδόν όλα τα λεγόμενά του. Οι παραγωγοί της εκπομπής αναγκάστηκαν να την αποσύρουν και να ζητήσουν συγγνώμη από το κοινό. Ηταν μέρος ενός θεατρικού μονολόγου, δικαιολογήθηκε ο ίδιος, και δεν έπρεπε να αντιμετωπιστεί ως δημοσιογραφική πηγή.

Πολύ πριν από όλα αυτά, όμως, η συζήτηση για την Apple, τη Foxconn και τα σχετικά σκάνδαλα άνοιξε με τον ίδιο τον Τζομπς. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, ο «κύριος Apple» είχε την τάση να απολύει εν ριπή οφθαλμού τους υπαλλήλους που αισθάνονταν τόση οικειότητα μαζί του ώστε να τον αποκαλούν απλώς «Στιβ». «Υπεύθυνοι του Ανθρώπινου Δυναμικού είχαν φθάσει στο σημείο να ακολουθούν τα ίχνη του στις εγκαταστάσεις της εταιρείας, προκειμένου να «ξαναπροσλαμβάνουν» τους υπαλλήλους προτού οι υποθέσεις τους φθάσουν στη Δικαιοσύνη», θυμάται ο Ρότζερ Κέι, ειδικός σε θέματα ηλεκτρονικών υπολογιστών. Αλλά και η είδηση ότι απέχει από τα φιλανθρωπικά δρώμενα επίσης δεν ήταν ό,τι καλύτερο για το προφίλ ενός ανθρώπου που διατεινόταν πως «σκέφτεται διαφορετικά».

Η πραγματική βόμβα όμως έσκασε μετά τον θάνατο του Τζομπς. Μια νέα έρευνα για λογαριασμό των «New York Times», που δημοσιεύθηκε στις 25 Ιανουαρίου, φώτισε νέες πτυχές της εργασιακής καθημερινότητας στα εργοστάσια του iPad και του iPhone στην Κίνα. Δεν ήταν η πρώτη φορά.

Ωστόσο οι νέες λεπτομέρειες ήταν ανατριχιαστικές: σκλαβοπάζαρα, 12 ώρες εργασία την ημέρα, έξι ημέρες την εβδομάδα. Αλλά και 137 δηλητηριασμένοι υπάλληλοι από χημικά που χρησιμοποιούσαν για να καθαρίσουν τις οθόνες των iPhone.

Τέλος, μια έκρηξη από σκόνη αλουμινίου που είχε ως αποτέλεσμα τέσσερις άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους και 77 να τραυματιστούν. Και βέβαια το ήδη βεβαρημένο παρελθόν της Foxconn, με τις αυτοκτονίες υπαλλήλων.

Το δημοσίευμα ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Οχι μόνο για αριστερούς ακτιβιστές που από καιρό καταγγέλλουν σκάνδαλα στο εργοστάσιο της Σενζέν, αλλά και για ανεξάρτητους καταναλωτές, όπως ο Μαρκ Σιλντς. «Δεν θέλω να πάψω να αγοράζω τα προϊόντα της Apple. Αυτοί είναι όμως που προτρέπουν: «Σκεφτείτε διαφορετικά». Θέλω λοιπόν και αυτοί να σκεφτούν διαφορετικά σε αυτό το θέμα», λέει χαρακτηριστικά στον «Nouvel Observateur». Αυτό είναι και το αίτημα του SumOfUs (Ολοι Μαζί), ενός διεθνούς κινήματος καταναλωτών και εργαζομένων που μάχονται με σκοπό να αντισταθμίσουν την αυξανόμενη δύναμη των εταιρειών-κολοσσών. Ηδη έχουν συγκεντρώσει 250.000 υπογραφές. Και συνεχίζουν.