0 2012: Έτος της Κύπρου

Του Κώστα Γουλιάμου

Από τη μία πλευρά το φυσικό αέριο και, από την άλλη, η ανάληψη της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) από την Κυπριακή Δημοκρατία καθορίζουν και ορίζουν εν πολλοίς το 2012 ως το έτος της Κύπρου. Ειδικά σε ό,τι αφορά στην ανάληψη της προεδρίας μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε ως ιστορικό γεγονός αφού γίνεται για πρώτη φορά. Μπορεί βέβαια η σημασία της εκάστοτε Προεδρίας της ΕΕ να έχει υποβαθμιστεί λόγω της ύπαρξης του μόνιμου προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ωστόσο εξακολουθεί να αποτελεί κορυφαίο πολιτικό και οικονομικό γεγονός, και δη βαρύνουσας σημασίας, καθότι η χώρα θα διαδραματίσει έναν ηγετικό και συντονιστικό ρόλο στην ευρωπαϊκή σκηνή. Κατά την εκτίμησή μας τόσο η Προεδρία της Δανίας όσο και της Κύπρου είναι επιφορτισμένες -ένεκα των γεγονότων που προκύπτουν από την ευρωπαϊκή καθημερινότητα- να διαχειριστούν, μεταξύ άλλων, την κρίση στην Ευρωζώνη. Αν και τα κέντρα λήψης των αποφάσεων έχουν πλέον μετατοπιστεί αφού είναι φανερή και, συνάμα, κυρίαρχη, η διαμόρφωση του διευθυντηρίου από τη Γερμανία πρωτίστως και τη Γαλλία δευτερευόντως, εν τούτοις η εκ περιτροπής προεδρία πάντοτε έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολιτική διαχείριση και το συντονισμό των ευρωπαϊκών υποθέσεων. Για παράδειγμα, στην προτεραιότητα της ατζέντας της προεδρίας της Δανίας είναι η βελτίωση του ελέγχου των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Τούτου δοθέντος, είναι βέβαιο ότι η νέα πρωθυπουργός Χέλε ΤόρνονγκΣμιντ θα εστιάσει τις ενέργειές της ώστε να υλοποιηθεί ο στόχος της βελτίωσης.
Βέβαια η Δανία έχει και μια ιστορία και, συνεπώς, εμπειρία, ανάληψης προεδριών (επτά τον αριθμό). Στην περίπτωση όμως της Κύπρου τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Η χώρα μας είναι νέο κράτος-μέλος και, κυρίως, μικρή σε έκταση και πληθυσμό. Το γεγονός αυτό καθιστά εξ αντικειμένου τη διαχείριση της προεδρίας ένα διακύβευμα. Γι’ αυτό το λόγο η κυβέρνηση, με γνώση και επίγνωση των δυνάμεων και δυνατοτήτων του τόπου, σχεδίασε και υλοποιεί τις προσήκουσες δομές και υποδομές ώστε η Κύπρος να ανταποκριθεί με επιτυχία στον ιστορικό της ρόλο. Και μάλιστα σε μια περίοδο που η ίδια χώρα αναβαθμίζει συνεχώς τη διεθνή της εικόνα αλλά και τη γεωπολιτική της θέση λόγω του φυσικού αερίου. Ορθώς επομένως η Κυβέρνηση για το εν λόγω θέμα της προεδρίας επιδιώκει την ευρύτερη συνεργασία όλων των φορέων, δημόσιων και ιδιωτικών αλλά και των κοινωνικών εταίρων. Επειδή ακριβώς η προεδρία αποτελεί εθνική υπόθεση και ζήτημα που αφορά όλους: πολίτες, πολιτικούς και κοινωνία. Προβλήματα και δυσκολίες υπάρχουν και θα υπάρχουν. Μολαταύτα το ζήτημα είναι η υπέρβαση των δυσκολιών μέσα από ευέλικτους τρόπους και αποτελεσματικούς μηχανισμούς και όχι από αναχρονιστικές ή αντιπολιτευτικές αγκυλώσεις. Θυμίζουμε ότι λίγες μέρες πριν από τα Χριστούγεννα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας προήδρευσε στην τρίτη κατά σειρά ευρεία σύσκεψη με θέμα τις προετοιμασίες της Κύπρου για την ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προηγουμένως ο κ. Χριστόφιας στην κοινή συνέντευξη με τους ηγέτες Πολωνίας και Δανίας είχε υπογραμμίσει πως η Κυπριακή Προεδρία συμπίπτει με την καταληκτική διαπραγμάτευση του σημαντικού ευρωπαϊκού κεφαλαίου «Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο» (καλύπτει την περίοδο 2014-2020). Πρόκειται αναντίλεκτα για μια δύσκολη διαπραγμάτευση, η οποία θα πρέπει να ολοκληρωθεί επί Κυπριακής Προεδρίας. Το γεγονός από μόνο του αναβαθμίζει το ρόλο που θα έχει να διαδραματίσει η Κύπρος και που καλείται να διεκπεραιώσει με επιτυχία. Ταυτόχρονα, μια επιπλέον βασική προτεραιότητα της Κυπριακής Προεδρίας είναι η προώθηση πολιτικών αντιμετώπισης των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων ώστε να αντιμετωπισθούν οι κοινωνικές προκλήσεις που δημιούργησε η δομική κρίση του καπιταλισμού και του πολιτικού του βραχίονα, νεοφιλελεύθερου συστήματος. Κατά συνέπεια προτεραιότητά της Κύπρου είναι η ανάδειξη του κοινωνικού προσώπου της ΕΕ μέσα από την ενίσχυση και προώθηση πολιτικών μέτρων αλληλεγγύης που θα αντιμετωπίζουν τις ανισότητες, τη φτώχεια και την ανεργία. Στο μεταξύ με βάση τη Γαλάζια Βίβλο, η Κύπρος έχει ορθώς θέσει σε επανεκκίνηση την «Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική της ΕΕ», με ιδιαίτερη έμφαση στη μεσογειακή της διάσταση. Ως νησιωτική χώρα που είμαστε, και μάλιστα με παγκόσμιες επιδόσεις και κύρος στον ναυτιλιακό τομέα, μπορούμε να διαδραματίσουμε ένα βασικό ρόλο στην εδραίωση πολιτικών που αφορούν στη θαλάσσια διακυβέρνηση. Αξίζει πάντως να αναφέρουμε πως στις βασικές προτεραιότητες της Κυπριακής Προεδρίας είναι και ο στόχος της ολοκλήρωσης του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Κατά τη γνώμη μας το εν λόγω σύστημα μπορεί να προσεγγισθεί μέσα από τα προγράμματα της ΕΕ όπως είναι της «ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας» αλλά και της «ένωσης για τη Μεσόγειο». Προγράμματα, εν ολίγοις, που μπορούν να διασφαλίσουν μια καλύτερη συνεργασία με τις γειτονικές χώρες και, παράλληλα, πιο ανοικτή επικοινωνία και συντονισμό. Εν κατακλείδι, θυμίζουμε πως οι «27» αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ κάλεσαν στο τελευταίο Συμβούλιο του Δεκεμβρίου (9.12) την Τουρκία να σεβαστεί πλήρως τον ρόλο της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, εκφράζοντας τη σοβαρή τους ανησυχία για τις τουρκικές απειλές και δηλώσεις περί του θέματος με αφορμή την κυπριακή προεδρία.