0 «Paddy Art»: όταν οι ορυζώνες στην Ιαπωνία μετατρέπονται σε έργα τέχνης

Όλα ξεκίνησαν πριν από περίπου 20 χρόνια, όταν στον Κοίχι Χανάντα, έναν υπάλληλο του τοπικού δήμου, ανατέθηκε μια ασυνήθιστη αποστολή από τους ανωτέρους του: να βρει έναν τρόπο για να προσελκύσει τουρίστες στο Ινακαντάτε, μια μικρή αγροτική κοινότητα στη βόρεια Ιαπωνία, η οποία διέθετε πολλούς ορυζώνες αλλά τίποτε περισσότερο. Ο υπάλληλος προσπαθούσε επί μήνες να βρει μια λύση. Μια μέρα, βρέθηκε να παρατηρεί μια ομάδα μαθητών που φύτευαν ρύζι σε έναν ορυζώνα. Τα παιδιά φύτευαν εναλλάξ δυο ποικιλίες ρυζιών, μια με πορφυρούς μίσχους και μια με πράσινους. Κάπως έτσι γεννήθηκε η ιδέα: γιατί να μην φυτευτούν διάφορες ποικιλίες με τέτοιο τρόπο ώστε να σχηματίζουν φράσεις ή εικόνες; Εκείνο που δεν σκέφτηκε εκείνη τη στιγμή ο Χανάντα ήταν ότι η ιδέα του θα συνοδευόταν από τεράστια επιτυχία.

Η ιδέα εκείνη ονομάζεται σήμερα Paddy Art, «Τέχνη των Ορυζώνων». Από το 1993 και κάθε χρόνο, οι κάτοικοι του Ινακαντάτε δημιουργούν τεράστια έργα «ζωγραφικής», χρησιμοποιώντας τους ορυζώνες σαν τελάρα και τα φυτά σαν πινέλα. Οι διαστάσεις και οι ποικιλία των παραστάσεων τραβούν όλο και περισσότερο την προσοχή των μέσων ενημέρωσης και προσελκύουν πλήθη τουριστών. Μόνο τον περασμένο χρόνο αυτή η μικρή κοινότητα των 8.450 κατοίκων προσέλκυσε 170 χιλιάδες τουρίστες, οι οποίοι περίμεναν υπομονετικά σε ουρές εκατοντάδες μέτρων για να απολαύσουν τα τοπικά αριστουργήματα. Η Τέχνη των Ορυζώνων δύσκολα θα μπορούσε να βγει από τα ιαπωνικά σύνορα. Όπως σημειώνουν οι New York Times, μόνο σε μια χώρα που συνδυάζει την υψηλή τεχνολογία, την επιμελή σχολαστικότητα και μια βαθιά σχέση με το ρύζι, την εθνική τους τροφή, θα μπορούσαν να γεννηθούν τέτοιου είδους έργα.

Η εμβληματική εικόνα αυτής της χρονιάς είναι ένας σαμουράι του ιαπωνικού μεσαίωνα που μάχεται με έναν πολεμιστή μοναχό. Για τη δημιουργία αυτού του έργου, οι κάτοικοι του χωριού δημιούργησαν ένα πρότυπο στον υπολογιστή. Με βάση αυτό το πρότυπο, τοποθέτησαν στον ορυζώνα που θα φιλοξενούσε το σχέδιο περισσότερα από 8.000 πασαλάκια, ενώ με τη βοήθεια της γενετικής μηχανικής έφτιαξαν τρία νέα χρώματα μίσχων: σκούρο κόκκινο, κίτρινο και λευκό.

Η Τέχνη των Ορυζώνων και η προσέλκυση των τουριστών είναι θέμα επιβίωσης για το Ινακαντάτε. Όπως πολλά χωριά της αγροτικής Ιαπωνίας, έτσι κι αυτή η κοινότητα στα βόρεια βλέπει τις νεώτερες γενιές να την εγκαταλείπουν και απειλείται με παρακμή. Μόνο που χρειάζεται ακόμη μια ιδέα, καθώς μέχρι τώρα η επίσκεψη των τουριστών δεν έχει μεταφραστεί σε οικονομική πρόσοδο. «Ερχονται, θαυμάζουν και φεύγουν», όπως εξηγεί ο Κατσουάκι Φουκούσι, υπεύθυνος οικονομικών του δήμου.

Το Ινακαντάτε είχε φλερτάρει και στο παρελθόν με τη δημοσιότητα, όταν το 1981 είχαν εντοπιστεί στο έδαφός του υπολείμματα ορυζώνων ηλικίας 2.000 χρόνων. Εκείνη τη δεκαετία η κοινότητα κατάφερε να επενδύσει στην αρχαιολογική ανακάλυψη με τη δημιουργία ενός πάρκου αναψυχής. Στο μεταξύ, όμως, στέρεψε η βρύση με τα κονδύλια για τα δημόσια έργα και το πάρκο σήμερα φιλοξενεί πολλά αγριόχορτα και λίγους επισκέπτες. Οι ντόπιοι σκέπτονται ότι η φτηνή Τέχνη των Ορυζώνων είναι πιο κατάλληλη για μια περίοδο λιτότητας, όπως αυτή που διανύει η Ιαπωνία. Οι εργασίες που απαιτούνται για την ενοικίαση των ορυζώνων, την εργασία στις φυτείες και τη συντήρηση, επιβαρύνουν τα δημοτικά ταμεία με περίπου 25.000 ευρώ τον χρόνο. Στους επισκέπτες ζητείται μόνο να καταθέσουν έναν μικρό οβολό. Τον περασμένο χρόνο οι δωρεές γέμισαν τα ταμεία με 50.000 ευρώ. Για να απολαύσουν την Paddy Art, οι επισκέπτες συγκεντρώνονται σε μια ταράτσα στο δημαρχείο, η οποία διαμορφώθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να θυμίζει μεσαιωνικό ιαπωνικό κάστρο.

Τη φύτευση και τη φροντίδα των καλλιτεχνικών ορυζώνων αναλαμβάνουν εθελοντές. Τον περασμένο χρόνο δήλωσαν συμμετοχή 1.200 άτομα, ένας αριθμός πολύ μεγαλύτερος από τους περίπου είκοσι που είχαν παρουσιαστεί το 1993. Τότε το σχέδιο ήταν ένα απλό βουνό με δυο χρώματα. Με το πέρασμα των χρόνων, οι καλλιτέχνες έμαθαν από τα λάθη τους. Το 2003, η Μόνα Λίζα βγήκε λεπτή στο πάνω της μέρος και παχιά στο κάτω. Για να πετύχουν τη σωστή προοπτική από το μεσαιωνικό κάστρο του δημαρχείου, οι υπεύθυνοι απευθύνθηκαν σε έναν καθηγητή σχεδίου, ζητώντας του να σχεδιάσει στον υπολογιστή ένα σκαρίφημα. Αυτή τη χρονιά, οι καλλιτέχνες του Ινακαντάτε υποδέχθηκαν τους τουρίστες προσφέροντας τη μασκότ του χωριού - μια κούκλα που χαμογελάει, φυσικά σε σχήμα ρυζιού. Και η επόμενη κίνησή τους είναι η δημιουργία υποδομών για τους επισκέπτες, με τις οποίες ελπίζουν να κερδίσουν το στοίχημα της οικονομικής επιβίωσης.